مشخصه های صوت از نظر موسیقی

مشخصه های صوت از نظر موسیقایی:

صدا از نظر موسیقی دانان و تا آنجا که در بحث تئوری عمومی موسیقی به بررسی آن پرداخته میشود دارای مشخصه های زیرین است:

1. ارتفاع(نواک) : ارتفاع در لغت به معانی بلند شدن، بالارفتن، بالارفتگی می باشد .

گوش آدمی قادر به شنیدن صداهای بم تر از 20 Hz و زیرتر از 20000Hz نیست که این حداقل را آستانه ی شنوایی و آن حداکثر را آستانه ی دردناکی می گویند. بر این اساس ارتفاع یک صدا عبارت از محدوده ای است که پایین ترین و بالاترین درجه ی صوت در آن مشخص می شود.محدوده ی صحبت عادی در مردان معمولا در محدوده ی 100Hz و در زنان در محدوده ی 200 Hz می باشد.حسن سلطان پناه می نویسد: در اصطلاح قرائت ارتفاع صدا عبارت از آن است که صوت شخصی از پایین ترین حد خود به بالاترین مرحله(سقف صدا) صعود کند.

2.بلندی (شدت) :

بلندی که با عناوین دیگری نظیر قدرت، قوت، رسائی، حجم و حتی ولوم(Voloum) صوت خوانده می شود در حقیقت تعبیر ذهنی از فشار یا شدت صوت است. وقتی ولوم بلندگو را کم و زیاد می کنیم ، صدا قوی و ضعیف می شود. اما از لحاظ نت، پرده های صوتی بالا و پایین نمی شود. به این قوت صدایی که در اثر بالابردن صدای بلندگو ایجاد می شود شدت صوت می گویند.

3. دامنه (وسعت) :

دامنه صوتی به وسعت صدای شخص از بم ترین تا زیرترین پرده ی صدای او گفته می شود که از لحاظ موسیقایی دامنه صوتی مطلوب و رضایت بخش دو اُکتاو[1] می باشد.

4. طنین (رنگ وشخصیت) :

کیفیت جنس و احیانا زنگ صدا یاصوت موسیقی را طنین می گویند.طنین عبارت است از مجموعه ی مولفه های ذاتی یک صدا که او را از دیگر صداها متمایز و متفاوت می نماید.به عبارت دیگر آنچه که به طور ارثی در صدایی وجود دارد و ممکن است آن صدا را زیبا یا زشت جلوه دهد در این بخش مورد مطالعه قرار می گیرد.

اگر یک قطعه آواز را دونفر بخوانند ، وجه تمایز آنها را باید در اختلاف جنس یا طنین هر صوت نسبت به دیگری دانست.

5. تحریر:

تحریر عبارت است از رفت و برگشت های صدا روی یک نت و نت مجاور آن به شکل سریع و مطلوب.

دکتر جواد مسگری معتقد است که تعریف درست و صحیح تحریر همانند تعریف بسیاری از بدیهیات مشکل است. اما عده ای آنرا لرزاندن، غلط دادن به صدا، گرداندن هوا در حلق و ... تعبیر کرده اند.با این همه می توان آنرا از لحاظ موسیقایی به ایجاد ارتعاشات ریز یا درشت توسط تارهای صوتی که باعث انتقال(سریع)بین پرده های صوتی نیز می گردد، تعریف کرد.

6. انعطاف:

قاری قرآن باید بر صدای خود مسلط باشد ، به طوری که به سهولت از هر پرده ی صوتی دلخواه ، به فاصله و پرده ی صوتی دیگری با تسلط منتقل شود؛ بدون اینکه صدای وی کیفیت مطلوب خود را از دست بدهد و به اصطلاح (از آن پرده ی صوتی خاص) خارج شود.

7. عطر صدا:

عطر صدا ارتباط مستقیم با درون و حال و قلب قاری دارد و این مربوط است به معنویت فرد قاری.عطر صدا محتوای فرهنگی و صداقت و محتوای قاری را بیان می کند....چه بسیار صداهای زیبایی را شنیده ایم که حداکثر ویژگیهای یک صدای زیبا را دارا است اما به دلیل عدم جاذبه و عدم جاذبه و عطر صدا به دل نمی نشیند.

دکارت معتقد است :

انسان از صدایی که با طبیعتش سازگارتر است، بیشتر خوشش می‏آید تا صدایی که مخالف با طبیعتش است.به‏همین دلیل است که صدای یک دست برای ما خوشایندتر از صدای یک دشمن است؛و به همین دلیل است که یک طبل از پوست گوسفند در کنار طبلی از پوست گرگ ارتعاش خود را از دست می‏دهد و ساکن می‏شود.(آدام و تانری، 1974).